خشم و عصبانیت

بی‌تردید زندگی با فردی که دائما عصبی و پرخاشگر است، کار ساده‌ای نیست چرا که این زندگی همواره با استرس و هیجان، کلافگی، ترس و ناامنی همراه است. غیر قابل پیش‌بینی بودن عصبانیت شریک زندگی‌مان بیش از هر چیز آزاردهنده است چون نمی‌دانیم که کی و کجا عصبانی خواهد شد.

افرادي كه معمولاً زود عصباني مي شوند سطح تحمل ناكامي درآنان پايين است، يعني دوست ندارند كه هيچ موضوعي آنها را ناراحت يا آزرده خاطر سازد. آنها آن قدر عصباني اند كه هنگام راه رفتن تعادل ندارند وآن قدر آتشين مزاج اند كه اگر موقعيت بر وفق مرادشان نباشد به خاطر كوچك ترين اشتباهي، ديگران را شديداً تنبيه مي كنند. يكي از علل عصبانيت ، عوامل ارثي و مسائل فيزيولوژيكي است. گرچه شواهد علمي كافي براي اثبات اين موضوع وجود ندارد، ولي مردها عصباني ترند. بعضي از بررسي ها نشان داده اند كه بعضي از كودكان از هنگام تولد تحريك پذير، زود رنج و كج خلق اند و اين علائم از اولين روزهاي بعد از تولد قابل مشاهده است . علل ديگر ممكن است اجتماعی _ فرهنگي باشند. عصبانيت غالباً به عنوان يك رفتار منفي تلقي مي شود، زيرا ياد گرفته ايم كه اضطراب ، افسردگي ، ترس و ديگر هيجاناتمان را بيان كنيم ، اما عصبانيت را مخفي كنيم . در حقيقت ما يا د نگرفته ايم كه چگونه آن را كنترل كنيم يا آن را در مسير مناسبي هدايت نماييم.

اهميت كنترل خشم

خشم غير قابل كنترل صدمات جسمي ‌زيادي به دنبال دارد. زندگي كردن با سطح بالايي از استرس و تنش، سلامت انسان را به خطر مي‌اندازد. عصبانيت‌هاي دائمي‌ و هميشگي نيز احتمال ابتلا به انواع بيماري‌ها از جمله بيماري‌هاي قلبي، ديابت، افزايش كلسترول، تضعيف سيستم ايمني بدن و افزايش فشار خون را سبب مي‌شود.

همچنين عدم مديريت عصبانيت، به سلامت ذهني شما نيز صدمه وارد مي‌كند. مدت طولاني‌ عصباني بودن، مقدار بسيار زيادي از انرژي ذهني را مصرف مي‌كند. از اين رو فكر كردن، تمركز داشتن و لذت بردن از زندگي براي فرد عصبي سخت خواهد بود. همين طور اين عصبانيت‌ها مي‌تواند منجر به استرس، افسردگي و ساير مشكلات ذهني نيز بشود.

بروز مشكلات كاري نيز از ديگر تأثيرات عصبانيت غيرقابل كنترل است. در محل كار، هميشه تفاوت نظر و مشكلات خاصي وجود دارد. انتقادهاي سازنده و مؤثر، تفاوت‌هاي فردي و بحث‌هاي داغ كاري همگي طبيعي هستند. اما عصبانيت‌ها و خشمگين شدن‌هاي مداوم، همكاران، مديران و مشتريان را از شما گريزان مي‌سازد و عدم احترام آنها را در پي خواهد داشت. بدتر از اين موارد، شهرتي منفي براي شما در بين همكاران شكل خواهد گرفت كه شرايط كار را سخت‌تر و بدتر خواهد كرد.

عدم مهارت در صبر و تحمل و كنترل عصبانيت، همه روابط شما را با مشكل مواجه مي‌سازد. براي مردم سخت است كه با افراد عصبي و تندمزاج صحبت كنند، به آنها اعتماد داشته باشند يا زماني كه با آنها هستند راحت باشند. پس افراد سعي خواهند كرد كه كمتر با اين‌گونه شخصيت‌ها رفت و آمد كنند و بدتر از همه، اين‌گونه رفتارهاي خشن، روي بچه‌ها تأثيرات منفي بسياري خواهد گذاشت.

نکاتی درباره کنترل خشم

۱٫ با نوشتن شرحی از شرایط خشم در یابید كجا و چرا به شما افكار پرخاش جویانه دست می دهد بدین ترتیب این موقعیت ها را شناخته و با بهره گیری از فنونی مانند نفس عمیق، صحبت های مثبت با خود یا توقف فكر، چرخه خشم‌تان را از كار بیندازید.

۲٫ مهارت خوب گوش دادن به سخنان دیگران و نحوه ارتباطات صحیح را بیاموزید.

۳٫ نحوه «اظهار وجود» را بیاموزید، اظهار وجود جانشین سازنده و راه گشای خشونت است. (از مهارت های زندگی محسوب می شود و روان شناسان آن را آموزش می دهند).

۴٫ هرگاه شخصی شما را عصبانی كرد، سعی كنید به او توضیح دهید كه به چه دلیل و بنا بر كدام رفتارش از او ناراحت و آزرده شده اید.

۵٫ اگر هر روز به گونه ای زندگی كنید كه گویی آن روز آخرین روز، زندگی است در می یابید كه زندگی كوتاه تر از آن است كه سر هر موضوعی خشمگین شوید.

۶٫  گام برتر بخشش كسانی است كه شما را خشمگین ساخته اند، با زدودن رنجش و دست كشیدن از انتقام و تلافی، می بینید كه بار سنگین خشم از روی شانه هایتان برداشته می شود.

۷٫ اگر خیلی عصبانی هستید چیزی نگویید، آرام بگیرید، اگر آرام باشید شما را بیشتر جدی می گیرند.

۸٫ به هنگام عصبانیت طوری رفتار نكنید كه دیگران حربه ای علیه شما به دست آورند و به گفته هایتان بر چسب غیر منطقی، احساسی یا هیجانی بزنند، این امر موجب می شود كه خشم شما بیشتر شود و اوضاع را بهتر نمی كند.

۹٫ با خودتان روراست باشید، آیا واقعا گفته و عمل فردی خاص احساس رنجش را در شما به وجود آورده است یا خشم شما ریشه در جای دیگر دارد؟ مراقب باشید كه خشم خود را اشتباها به فردی دیگر تحمیل نكنید.

۱۰٫ با فرد مقابل به طور خصوصی صحبت كنید. ممكن است فكر كنید كه حمله ای شدید در ملاء عام موجب افزایش شرمندگی او خواهد شد اما این كار فقط تصویری نامطلوب از شما می سازد، این كار باعث می شود كه فرد مقابل هم چنان در كار یا گفته خود پافشاری كند و همین امر اوضاع را بدتر می كند.

۱۱٫ قبل از صحبت خصوصی با طرف مقابلتان كه از او دلخور یا عصبانی هستید سعی كنید با فرد دیگری صحبت كنید و هدف شما را از گفتگو چیست را به او بگویید؟ این كار دو سود دارد اول این كه به عنوان سرعت گیر در ابراز احساسات می باشد و دوم این كه تمرینی برای ابراز احساسات و خواسته های خود، به طوری كه وقتی صحبت خصوصی خود را با طرف مقابلتان شروع كردید می دانید چه می خواهید.

۱۲٫  سعی كنید در دلخوریها، با طرف مقابل صحبت و مذاكره كنید و به مصالحه و توافق برسید تا از دلخوریهای بعدی جلوگیری شود و بحث را طوری خاتمه دهید كه به توافق متقابل رسیده باشید.

۱۳٫ به خودتان تلقین كنید كه كمتر باید تحت تاثیر مسائل ناراحت كننده قرار بگیرید این تلقین در آرامش اعصاب ما موثر است.

۱۴٫ سعی كنیم به جای ترور شخصیت دیگران، رفتار خود را زیر سوال ببریم.

۱۵٫  هنگام عصبانیت درباره خود و رفتار دیگران كلمات نهایی مانند هر، همیشه، هرگز و… به كار نگیرید.

۱۶٫ به هنگام عصبانیت از خود بپرسید واقعه چه بود؟ من برداشتم چه بود؟ روی كاغذ پاسخ این سوال را بدهید و سوال آخر این كه آیا برداشت دیگری هم می شود از این واقعه داشت؟

۱۷٫  به هنگام عصبانیت نفس عمیق كشیده و یك لیوان آب سرد بنوشید، با آب سرد وضو بگیرید، ذكر بگویید، قدم بزنید، زیرا قدم زدن به ما كمك می كند كه با تغییر نقطه تمركز نتیجتا خشم یك مقدار فروكش شود.

۱۸٫ حذف مواد محرك از رژیم غذایی مانند چای، ادویات، قهوه، شكلات زیاد و جایگزین كردن لبنیات، سبزی‌جات، دوغ و ماست به آرام شدن كمك می كند.

۱۹٫  وقتی ما تسخیر هیجان می شویم تصمیمات ما خرد مندانه نیست، باید كاری نكینم كه نتوانیم جمع و جورش كنیم، باید در فضای آرامش صحبت كرد.

۲۰٫  به هنگام عصبانیت به خودتان بگویید «حواست جمع باشد، موظب باش عصبانی نشوی، الان نزدیك است كه عصبانی شوی…