چگونه با فرزندانمان صمیمی شویم؟

چگونه با فرزندانمان صمیمی شویم و جلوی آسیب‌های دوره نوجوانی را بگیریم؟                                                 

   دوره نوجوانی از نظر سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی یکی از حساس‌ترین، مهم‌ترین و سرنوشت سازترین دوران‌های  زندگانی انسان‌ها می‌باشد اگر نوجوان این دوره را با موفقیت سپری نماید، آینده‌ای موفق‌تر و سالم‌تر خواهدداشت و به عکس در صورت کم توجهی والدین و معلمین به این دوران و بحران‌های موجود خسارت عظیمی بر نوجوانان و جامعه وارد خواهد آمد.

بررسی‌ها نشان داده است که اگر آگاهی و اطلاعات لازم در خصوص ویژگی‌ها، فشارها و مشکلات دوره نوجوانی برای افراد (نوجوانان، والدین، دوستان) از طرق مختلف داده شود، این دوره برای آینده سازان شفاف‌تر و روشن‌تر خواهد شد.

دوره نوجوانی از سن ۱۲ سالگی آغاز می‌شود و تا سن ۲۰تا ۲۱ سالگی ادامه دارد. فرد سعی می‌کند هویت خود را پیدا کند. در پایان این دوره است که نوجوانان به ثبات هویت دست می‌یابند.

از جمله عوامل مؤثری که بر شکل‌گیری هویت دخالت دارند عبارتند از:‌

۱) عوامل شناختی:

قدرت تفکر فرد زیاد می‌شود و با توجه به ظرفیت شناختی، فرد می‌تواند به سوالاتی که در زمینه‌های مختلف برای وی پیش‌آمده پاسخ دهد.

۲) والدین :

رابطه والدین با نوجوان و میزان روابط خانوادگی، ‌نقش مهمی در شکل گیری هویت نوجوانان ایفا می‌کند. در خانواده‌هایی که آزادی مناسب همراه با نظارت باشد، هویت مناسب و مشخص شکل می‌گیرد و بالعکس در خانواده‌های رها، هویت نوجوان دستخوش پراکندگی ‌شده و در خانواده‌های مستبد، هویت تسلیم طلبی پیدا می‌کند.

از عوامل مؤثر در شکل گیری هویت نوجوان مدرسه، موفقیت‌های تحصیلی، عوامل فرهنگی و اجتماعی می‌باشد. همچنین نحوه تربیت و ترتیب تولد نیز در کسب تجربه و مهارتهای لازم درهویت نوجوان نقش مهمی ایفا می‌نماید. معمولا فرزندان اول و آخر ، تفاوت‌هایی با سایر فرزندان دارند و والدین برخوردهای متناوبی با آنها اعمال می‌کنند. فرزندان اول برای والدین بیشتر جنبه آزمایشی دارند و در زمینه تربیتی تجربه کسب می‌کنند و سختگیری‌های آنها با فرزندان اول بیشتر است. فرزند دوم بیشتر مطیع والدین است و فرزند سوم، بیشتر فرزند استقلال است زیرا با توجه به تجارب والدین به استقلال دست می‌یابد. ارتباط و رفتار نوجوان با سایر افراد و دوستان همسال نیز در شکل گیری هویت او تاثیر بسیار دارد. نوجوان می‌تواند با افراد مختلف درباره تعارضات خود بحث و تبادل نظر کند که می‌تواند سبب رفع شبهات از وی گردد.

دوره نوجوانی دوره خیال‌پردازی است این خیال‌پردازی موجب خلاقیت نوجوانان می‌شود، او از تفکر انتزاعی که بدست آورده برای ایجاد خلاقیت در اندیشه و گفتارش کمک می‌گیرد و به شکل گیری هویت خود یاری می‌رساند. ناگفته نماند که رویا پردازی افراطی باعث بوجود آوردن مشکلات می‌گردد. هویت پراکنده، هویت تسلیم طلب، تاخیر در شکل‌گیری هویت از بحران‌ها و آسیب‌های دوره نوجوانی می‌باشد.

در مسایل اجتماعی، نوجوان برای کسب استقلال ابتدا از مادر و سپس از پدر فاصله می‌گیرد و این در صورتی است که والدین براساس عاطفه‌ای که وجود دارد تمایلی به فاصله گرفتن از او را ندارند. این امر می‌تواند سبب اختلال در شکل‌گیری هویت اجتماعی نوجوان گردد. همانند سازی ودوست‌یابی اگر براساس معیارها و وجه مشترک نوجوان نباشد دچار انزوا و عدم توفیق در روابط اجتماعی او خواهد شد.

مفاهیمی چون دوستی با همسالان، چگونگی برخورد با جنس مخالف، ایفای نقش در ارتباط باوالدین، مدرسه و سایر بزرگسالان و نیز فعالیت‌های گروهی تاثیر به‌سزایی بر تصورات نوجوان از پذیرش خود توسط دیگران به جای می‌گذارد.